Položaj Hidrografija	Stanovništvo Priroda Istorija Stari zanati	Privreda

Šumska sova
Strix aluco

Taksonomija:

Carstvo (Regnum): Animalia
Tip (Phylum): Chordata
Klasa (Classis): Aves
Red (Ordo): Strigiformes
Porodica (Famillia): Strigidae
Rod (Genus): Strix
Vrsta (Species): S. aluco

Opšti opis:

Šumska sova je snažna ptica, dužine 37-43cm, i raspona krila od 81-96cm. Perje je svijetlosmeđe do sivosmeđe, s tamnim uzdužnim prugama, oči su joj velike, ima prijazan, topao, mudar pogled. Ima veliku okruglu glavu na kojoj nema ušne školjke, i lice koje kružuje tamno braon oči je uglavnom bledo. ženke su veće i teže od mužjaka. šumska sova leti sa malo zamaha zaobljenim krilima. Kao i većina sova, u letu je tiha zahvaljujući mekim perima. Oči sove su smeštene na prednjoj strani glavi i imaju vid dest do sto puta bolji nego ljudi. Takođe imaju dobar noćni vid. Sluh je takođe važan za ptice gravljivice, uši šumske sove su različite po strukturi i asimetrične su po položaju, što poboljšava sluh. Prolaz kroz lobanju spaja bubne opne. Levi ušni otvor je na višem mestu na glavi nego desni, i nagnut je nadole, i tako je osetljivije na zvuke od dole. Oba otvora za uši su prekrivene pod sitnim perjima na licu, koje po strukuturi mogu da propuštaju zvuke.

Rasprostranjenost:

Šumska sova je rasprostranjena preko Evroazije od Velike Britanije istočno prema Koreji južno ka Iranu i Himalajima. šumska sova, Strix aluco, redovni je stanovnik Evrope i Azije, od nizija pa sve do 4.200m nadmorske visine. U Srbiji se gnezdi oko 11.000 parova ove vrste koja živi na "svojoj teriroriji" koju retko napušta. šumsak sova ima geografsku rasprostranjenost od bar 10 miliona km i veliku populaciju uključujući procenjenih 970,000-2,000,000 individua samo u Evropi. Ova vrsta je proširila svoju teritorijalnu rasprostranjenost u Belgiju, Holandiju, Norvešku i Ukrajinu. Populacije su stabilne i povećavaju se u većini Evropskih zemalja. Smanjenja broja šumskih sova su se desila u Finskoj, Estoniji, Italiji i Albaniji.

Stanište:

Ova vrsta se uglavnom može pronaći u mešovitim šumama i predelima koji imaju pristup vodi. Groblja bašte I parkovi su joj mogućili da se nastanjuje i u urbanim predelima. Gnezde se u dupljama starog drveća koje je u našim šumama retkost. Gnezdi se u dupljama, pukotinama stena, delovima zgrada. Nose 3-4 (2-6) zagasito belih, sjajnih jaja, ženka sedi na jajima 28-30 dana (mužjak je hrani), dok mladi ne izlete (sa 28-35 dana) hrani ih ženka, a hranu lovi mužjak

Ponašanje:

Ova vrsta je neustrašiva što se tiče odbrane gnezda i mladunčadi, i uljeza napada svojim oštrim kandžama. Zbog tihog leta, uglavnom su tek uočene kada je prekasno za izbegavanje opasnosti. Psi, mačke i ljudi mogu biti napadnuti, nekada čak i bez povoda. Roditelji brinu o mladuncima dva ili tri meseca posle njihvog izleganja, ali od avgusta do novembra mladunci teže da pronađu svoju teritoriju koju će da nasele. Ako ne uspeju da nađu odgovarajuću teritoriju uglavnom ginu od gladi. Prosečan životni vek šumskih sova je 5 godina, ali su poznati slučajevi životnog veka od 18 godina u divljini, I od 27 godina u zatvoreništvu.

Razmnožavanje:

Šumske sove kada se spare jednom uglavnom ostaju u istim parovima ceo život. U glavnom se gnezde u šupljinama drveća, rupama u zgradama. Jaja su im sjajna, veličine 48x39mm i težine 39.0g. ženka leži na jajima 30 dana do izleganja mladunčadi, a posle pazi na mladunce 35-39 dana. Mladi uglavnom napuštaju gnezdo deset dana pre nego što sazreju, a do tada se kriju na obližnjim granama.

Ishrana:

Šumska sova lovi pretežno lovi noću, gleda sa visine pre nego što se tih i naglo obruši do svoje žrtve, ali kada je prinuđena da hrani mladunce često lovi i preko dana. Hrani se uglavnom glodarima koji žive u šumi, ali i sisarima do veličine mladoga zeca. Pored toga ishranu šumske sove čine ptice, kišnim glistama i bubama. U urbanim predelima, ptice čine veči deo njihove ishrane, i vrste poput Mallard i Kittiwake ponekad su deo njihove ishrane. Plen uglavnom gutaju ceo, sa nesavarivim delovima koje izbacuju napolje u vidu loptica. One su srednje veličine i sive, sastoje se uglavnom od krzna glodara i često kostiju. Pronalaze se uglavnom u grupama ispod drveća na kojima se gnezde.

Neprijatelji:

Mlade šume su loš dom za šumske stanovnike. Mnogi parovi šumskih sova u Srbiji imaju problem sa pronalaženjem odgovarajućih, bezbednih mesta za gnežđenje i odmor. Zato se ponekad gnezde na tlu, gde često postaju žrtve divljih svinja, kuna, lisica, pasa, zmija. Neke se nastanjuju i u napuštenim gnezdima većih ptica odakle im često ispadaju jaja i mladi, ili u naseljima, po kućama, gde ih čovek uznemirava i ubija.

Zaštita:

Neveruje se da će ova sova biti na IUCN-ovoj crvenoj listi. Po kriterijumima u zadnjih deset godina one su procenjene kao "najmanja briga". Većina šuma u Srbiji je mlada pa nema dovoljno starih stabala sa dupljama u kojima se gnezde ove ptice koje se hrane štetnim insektima (kao što su gubari, potkornjaci) i glodarima. Pod zaštitom države je svih deset vrsta vih noćnih grabljivica koje se gnezde kod nas: mala ušara � sova utina, ritska sova, kukumavka i kukuvija (poznata po "vrištavom" oglašavanju), buljina (koja je među najugroženijima), šumska sova, ćuk, gaćasta kukumavka, patuljasta sova i sova ušara. Ne samo da je zabranjen lov na njih, već i uništavanje mesta na kojima se gnezde, za šta može da se izrekne i zatvorska kazna u trajanju od jedne do tri godine.

Literatura:

www.owlpages.com;
en.wikipedia.org;
enciklopedija, "Život životinja", Alfred Brem;
www.politika.rs.

Linkovi:

Pripremila: Maja Loboda, IV-3

Šumska sova Strix aluco