- Ančur jabučavi
- Bagrem
- Bagremac
- Bela Joha
- Bođoš
- Brsljen
- Brest
- Breza
- Rakita
- Žalosna vrba
- Crna joha
- Crveni glog
- Crvena vrba
- Grab
- Divlja kupina
- Dud
- Dren
- Dzanarika
- Plavi glog
- Vrba Iva
- Hmelj
- Imela
- Jasen
- Javor klen
- Javor
- Lešnik
- Lijane
- Lipa
- Mečja leska
- Hrast cer
- Hrast lužnjak
- Hrast sladun
- Hrast kitnjak
- Kesten
- Kiselo drvo
- Orah
- Bela topola
- Šipak
- Šumska jagoda
- Sviba
- Vrba iva
- Crna topola
- Kanadska topola
- Zelenika
- Zova
- Platan
- Trnjine
- Jablan
Vrba-rakita
Salix purpurea
Taksonomija
- Carstvo: Plantae
- Razdeo: Magnoliophyta
- Klasa: Magnoliopsida
- Red: Malpighiales
- Porodica: Salicaceae
- Rod: Salix
- Vrsta: Salix purpurea
Opšti opis
Crvena vrba je listopadni
žbun visine 1-3m (retko 5m). Vrlo brzo se širi. Kora je ljubičasto-braon
do žuto-braon boje, postaje svetlo sive boje kako stari. Izdanci su crvenkasti.
Listovi su duguljasti, najširi u gornjoj trećini, goli i pri vrhu sitno nazubljeni,
dugi 2-8cm (retko 12cm) i 0.3-1cm široki (retko 2cm), sa gornje strane tamno zeleni
a sa donje svetlo zeleni i češće raspoređeni u suprotnim nego
naizmeničnim parovima (što je neuobičajeno za vrbe). Listovi koji uvenu
pocrne, a zališća nema. Korenov sistem je jako razgranat, žiličast.
Cvetovi su rese, 1.5-4.5cm duge, paralelne sa stabljikom, često su ljubičaste
ili crvene, odakle i potiče naziv ove vrste. Javljaju se zajedno
sa listovima, u rano proleće, sitne su i često neprimetne. Sve su vrbe
dvodome, pa tako imaju isključivo jednopolne ženske i muške cvetove,
koji se nalaze na odvojenim biljkama. Muški cvetovi imaju 2 prašnika koji
su potpuno srasli sa filamentima, pa izgleda kao da imaju samo jedan. Plodovi na
ženskim biljkama sadrže mala semena koja nemaju nikakav ukrasni
značaj, kao ni cvetovi. Brka se sa dalekoistočnom bliskom vrstom Salix sinopurpurea.
Rasprostranjenost
Najbolje se razvija
na osunčanom mestu, na vlažnom ili mokrom zemljištu prosečne
plodnosti, ali je vrlo prilagodljiva i neplodnim i suvim zemljištima.
Jedino ne podnosi dobro kombinaciju vreline i visoke vlažnosti.
Najčešće se nalazi u rečnim dolinama, na šljunkovitim
nanosima, pa tako zauzima gotovo najniže položaje dunavskih ada i ritova,
razvijajući se oko bara i depresija. Ali se može naći i u
mešovitim niziskim šumama vrba i topola, kao i na planinama, do 1800m
nadmorske visine, ali često obrazuje pionirsku zajednicu - guste vrbarke
(Salicetum purpureae) na šljunkovitom nanosu.
Upotreba
Gaje se i hibridi ove vrste, kao S.rubra (S.purpureae x s.viminalis), S.ponteredana (S.purpureae x S.cinerea), S.peloritana (S.purpureae x S.pedocellata) itd. Zbog svojih vrlo gipkih grančica, crvena vrba se najviše koristi u korparstvu. Sadi se blizu vode kao živa ograda ali i kao bedem za kontrolu erozije tla. Danas se koristi kora bele vrbe (Salix alba), dok je u prošlosti bilo popularno lišće za domaću izradu lekova. Kora se sakuplja kada počnu sokovi, u rano proleće. Od nje se prave tinktura, ekstrakt, prah ili čaj. Najvažniji sastojak kore je salicin. Vrba je među prvim naučno istraženim biljkama. Još u XIX veku je francuski hemičar Leroks izvukao aktivni sastojak iz kore vrbe i nazvao ga salicin, a od 1852. godine salicin se proizvodi sintetički da bi 1899. godine bio proizveden prvi aspirin. Sličan sastav ima i vrba rakita pa se koristi u iste svrhe.
Značaj
Masovno sadjenje žbunja crvene vrbe se koristi u blizini vodenih površina kao i kod nasipa za kontrolu erozije(u suvim i vlažnim zemljištima). Mogu se koristiti kao u dekorativne svrhe kao srednja i viša žbunja.
Literatura
- "Enciklopedija prirode" - Stvarnost, Zagreb 1989
- "Encikolopedijski herboloski rečnik" - Stojan Čuturilo i Vaskrsija Janjić
Linkovi
Linkovi za slike
Pripremila: Viktorija Anušić, IV-1
