- Ančur jabučavi
- Bagrem
- Bagremac
- Bela Joha
- Bođoš
- Brsljen
- Brest
- Breza
- Rakita
- Žalosna vrba
- Crna joha
- Crveni glog
- Crvena vrba
- Grab
- Divlja kupina
- Dud
- Dren
- Dzanarika
- Plavi glog
- Vrba Iva
- Hmelj
- Imela
- Jasen
- Javor klen
- Javor
- Lešnik
- Lijane
- Lipa
- Mečja leska
- Hrast cer
- Hrast lužnjak
- Hrast sladun
- Hrast kitnjak
- Kesten
- Kiselo drvo
- Orah
- Bela topola
- Šipak
- Šumska jagoda
- Sviba
- Vrba iva
- Crna topola
- Kanadska topola
- Zelenika
- Zova
- Platan
- Trnjine
- Jablan
Crna topola (Jablan)
Populus niger
Taksonomija
- Carstvo: Plantae
- Razred: Magnoliophyta
- klasa: Magnoliopsida
- Red: Magnoliopsida
- Porodica: Salicaceae
- Rod: Populus
- vrsta: Populus nigra
- kultivar: Populus nigra cv. italica
Opšti opis
Na izmaku zime, u februaru i martu, beru se mladi sočni, vrlo lepljivi, još uvek zatvoreni i sjajni pupoljci crne topole i suše na lesama. Ovo drveće raste i kod nas, a jablan mnogo sade, osobito na jugu pored kanala, jazova za navodnjavanje i oko imanja kao omiljeno ukrasno drvo isto kao čempres u primorju. U rano proleće kada jablan pupi, širi se oko njega prijatan miris.
Detaljan opis
Jablan Populus niger je listopadno drvo.
Pupoljci su jajasto- šiljati, malo povijeni, svetlomrke boje, nejednake veličine, dugački od 10 do 25 mm,
a debeli od 3 do 7 mm. Imaju 4 do 8 priljubljenih ljusaka- listića od kojih se vide samo tri spoljašnja,
debelo obložena žutozelenkastom lepljivom, smolastom materijom balsamičnog mirisa I aromatičnog ukusa.
Tri spoljna zaliska su nejednaka, kožasta i lomljiva, a unutrašnji su tanki i mrki. Prijatnog su mirisa,
a ukusa svojstvenog, aromatičnog, gorkog i nešto slatkog. Razmnožavaju se semenom i vegetativno. Korenov
sistem je jak, površinski, sa nekoliko dubokih žila. Ima jaku izbojnu snagu iz žila. Listovi su na spljoštenim,
3- 5 cm dugim peteljkama. Lista u aprilu i maju, ali zalisci brzo opadaju. Cvetovi su u valjkastim, visećim
resama u macama dugim 3- 6 cm, muški sedeći, pre prašenja purpurnocrveni, dok su ženske mace na peteljci sa
kojima su duge i do 14 cm. Osim običnog jablana kod nas se nazali ženski (beli) jablan (Populus thevestina Dode)
koji se razlikuju od obicnog jablana po beličastoj kori, a ima ženske rese. Danas je u kulturi crna topola ustupila
mesto brojnim hibridima koji su poznati pod zejedničkim imenom Kanadska topola (Populus euroamericana Dode Guinier)
koji se kod nas uspešno kultiviraju. Nastali su ukrštanjem crne (evropske) topole sa severnoameričkim crnim topolama.
Crnu topolu narod još zove: jablan, jagnjed, jagnjila, janj, topol, topola.
Staništa:
Aluvijalna, ravna, peskovita zemljišta, ravničarskih i nižih brdskih područja, do oko 300 m nadmorske
visine, najčešće na uzdignutim terenima, koji nisu izloežni stalnim poplavam. Zastupljena je u više zajednica
naših ritskih šuma. Rasprostranjenost u našoj okolini: Hrvatska, Makedonija, Slovenija, Crna Gora.
Opšta rasprostranjenost: Evropa, Amerika, Sibir.
Upotreba
Pupoljci jablana su narodni lek. Nekoliko farmakopeja ih prepisuje. Od svežih, zdravih pupoljaka izgrađuje se Unquentum Populi, mast za rane, za lečenje ispucalih usana i dojki, reumatizma, a naročito protiv upale hemoroida. Iznutra se daje kao slab ekspektorens i stimulans. Od pupoljaka se izgrađuje vrlo aktivan ugalj sa velikom apsorpcijonskom moći.
Bolesti
Hipertrofiju plodnice na resama uzrokuje Taphrina Johansonii. Bolesti na lišću se pojavljuju poput žutih mehurastih pega, zatim maslinastosmeđih pega kao i velikih pega sa tamnijim rubom. Žute prišteve na lišću izaziva Melampsora pinitorqua, a takođe na ostalim vrstama izaziva rak debla i grana, te njihovo sušenje. Sušenje grana sa crnim prištićima izaziva Cytospora chrysosperma.
Literatura
- Atlas drveća i grmlja (Čedomir Šilić)
- Lečenje biljem (dr Jovan Tucakov)
- www.wikipedia.org
Linkovi
Pripremila: Milana Cimeša, IV-2
