Položaj Hidrografija	Stanovništvo Priroda Istorija Stari zanati	Privreda

Livade Gornjeg Podunavlja

Opšti opis

Livade Gornjeg Podunavlja pripadaju vrsti dolinskih livada. Dolinske livade se nalaze uglavnom na nižim položajima, u rečnim dolinama, na ravnim ili blago nagnutim terenima. U rečnim dolinama mogu se razlokovati dve kategorije livada: močvarne i nizijske.

Močvarne se javljaju na jako vlažnom i zabarenom zemljištu. Uzroci preteranog vlaženja zemljišta, pre svega su: visok nivo podzemnih voda, nepropustljivost nekih slojeva zemljišta za površinske vode, slivanje voda sa viših položaja, izlivanje reka i potoka. Nizijske livade su na nesto vlažnijim, ali suvljim staništima nego močvarne. Neke nizijske livade se plave, one sto su bliže rečnim tokovima, dok se druge, na nešto višim terasama, skoro nikada ne plave.

Biološke osobine livadskih biljaka

Na prirodnim livadama rastu pretežno višegodišnje zeljaste biljke, dok su jednogodišnje znatno ređe. Izuzetno mogu se pojaviti polužbunovi, žbunovi, pa čak i drvenaste biljke. Višegodišnje livadske biljke žive nekoliko godina, obnavljajući se svake godine vegetativnim putem a u manjoj meri i semenom. Nadzemni deo višegodisnjih biljaka posle plodonošenja izumire, a donji deo stabla, rizom i veći deo korena zadržava životnu sposobnost i produžava da se razvija naredne godine.

Po dužini života višegodišnje livadske biljke se dele na tri grupe:

Biljke male dugovečnosti, koje zive 2-4 godina (ovas, detelina)
Biljke srednje dugovečnosti, koje zive 5-6 godina (mačji repak)
Dugovečne biljke, čiji život traje 10 godina i više (livadarka, lagula, peren)

Jednogodišnje biljke na livadama učestvuju u travnom pokrivaču livada sa svega 10-15 % životni ciklus ovih biljaka protiče u jednoj vegetacionom periodu, ima i efemera koji žive nekoliko nedelja, do mesec dva dana. U livadskim fitocenozama zastupljene su tri grupe biljaka: 1. Trave (vrste iz familije Poaceae), 2. Leguminoze (biljke iz familije Fabaceae) i 3. Biljke iz ostalih familija.

Trave po nacinu obrazovanja izdanaka odnosno bokorenja se dele na: a) trave sa rizomima, b) trave rastresitog bokora, c) rizomske trave rastresitog bokora i d) trave zbijenog bokora. Trave sa rizomima imaju podzemne izdanke (rizome) a čvor bokorenja im se nalazi na dubini od 5 do 20 cm od površine zemlje. Svaki rizom na izvesnom rastojanju od glavnog izdanka obrazuje novi čvor bokorenja od koga odlaze na površinu zemljišta vertikalni nadzemni izdanci, što se dalje ponavlja. Na taj način oko materinskog izdanka obrazuje se mreža rizoma sa brojnim izdancima. Ove vrste trava žive na rastresitim i dobro aerisanim zemljistima. Trave rastresitog bokora imaju čvor bokorenja na dubini od 1 do 5 cm. Izdanci odlaze od čvora bokorenja pod oštrim uglom od glavnog izdanka, obrazujuci rastresit bokor. Rizomske trave rastresitog bokora obrazuju gustu mrežu nadzemnih izdanaka povezanih kratkim rizomima.

Trave zbijenog bokora po načinu bokorenja jasno se razlikuju od rizomskih trava i trava sa rastresitim bokorom. Čvor bokorenja nalazi se blizu povrsine ili na samoj površini zemljista. Bočni izdanci idu od čvora bokorenja paralelno jedan s drugim i čvrsto su prilegli na matični izdanak, obrazujući vrlo zbijeni bokor. Načini razmnožavanja livadskih biljaka. Jednogodišnje livadske biljke razmnožavaju se isključivo semenom. Na livadama sa gustim i zbijenim travnim pokrivačem razmnožavanje biljaka semenom je dosta otežano. Među jednogodišnjim livadskim biljkama ima kako prolećnih tako i ozimih formi, a takođe postoje i vrste koje čine prelaz od jednogodišnjih ka visegodišnjim.

Lekovitost livadskih biljaka je opšte poznata. Lekovitost se ispoljava u više različitih dejstava poput umirujućih, obnavljajućih, preventivnih i jačajućih dejstava. Biljke sa umirujućim dejstvima su najviše rasprostranjene, to su biljke poput kamilice, lucerke, nane, gorocveta i slično. Gorocvet je opšte poznat kao sredstvo za jačanje oslabljenog srčanog misića, za umirenje i za izlučivanje mokraće, obnavlja nedovoljnu snagu srca, poboljšava krvotok, deluje kod srčanih edema i podstiče mokrenje. Postoje biljke koje nisu samo direktno lekovite i na ne direktan način doprinose proizvodnji lekovitih supstanci, poput žalosne vrbe koja je najmedonosnija rana prolećna biljka i daje 50-100kg meda po hektaru i mnogo polena. Vrbina kora sadrži tanine i glikozid salicin, pa se koristi u medicini. Interesantno je znati da zahvaljujući upravo ovom svojstvu vrbe duguje i postojanje jednog od najpopularnijih i najrasprostranjenijih lekova na svetu – aspirina. Od biljaka sa obnavljajućim efektom najbitnija je bulka. Bulka se koristi uglavnom u narodnoj medicini za lečenje oboljenja i smetnji disajnih organa, želuca i duševnih bolesti. Čajevi i sirupi na bazi ove biljke smiruju kašalj, pomažu iskašljavanje, pomažu kod prehlade i upale grla, krajnika i pluća, hroničnog bronhitisa i astme. Krunični listići poboljšavaju varenje, smiruju grčeve i bolove u želucu, a zajedno sa semenkama deluju smirujuće pa pomažu kod depresija, neuroze i nesanice. Opšte najpoznatija biljka sa preventivnim dejstvom je maslačak. Maslačkov čaj moraju piti dijabetičari, a preporučuje se i svaki dan sažvakati 5 do 10 šupljih stabljika. Čaj pomaže i u terapiji malokrvnosti, gihta, reume, neredovite menstruacije i žučnih kamenaca. Postoji jos mnogo lekovitih biljaka opisanih u sledećim odlomcima poput hmelja, čička, tatule, šumske jagode, žalfije, dremovaca i drugih.

Literatura

Bibliografija:

1.Dr Momčilo Kojić - Livadske biljke
2. "Britanika"-prof.dr. Radivoje Mikić, Gojko Tešić, magistar Vasa Pavković

Linkovi

Wikipedia

Slike

Pripremio: Aleksa Živanović IV-5