Apatin
Geografski položaj
Apatin je gradsko naselje u opštini Apatin, u Zapadnobačkom okrugu, na levoj obali Dunava (gde čini prirodnu granicu Srbije sa Hrvatskom).
Pored samog grada Apatina,
opštini pripadaju i naseljena mesta Kupusina, Svilojevo, Sonta i Prigrevica.
Stanovništvo
Prema popisu iz 2011. godine u opštini živi 28.929 stanovnika, od čega 17.411 stanovnika živi u gradu, što je za 1.909 stanovnika manje u samom gradu nego po popisu iz 2002. godine. U naselju Apatin živi 15.639 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,2 godina (38,6 kod muškaraca i 41,7 kod žena). U naselju ima 6.730 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,84. 61,61% stanovnika su Srbi, a posle njih najbrojniji su Mađari (11,53%), Hrvati (11,47%), Rumuni (3,62%) i Romi (1,59%), dok je Nemaca koji su pre manje od 100 godina činili 90,2 % stanovništva samo 163 (0,93 %). Apatin i Prigrevica imaju većinsko srpsko stanovništvo, Sonta hrvatsko, a Kupusina i Svilojevo mađarsko.
Istorijat grada
Prvi tragovi života u
Apatinu potiču iz najranijih vremena o čemu svedoče iskopine na ovom području.
Nađeni su predmeti iz paleolitskog, bakarnog i bronzanog doba. Apatin se prvi put spominje u
pisanim dokumentima 1011. godine, za vreme mađarskog kralja Stevana
I, a ime je dobio po opatiji
Kaločke biskupije. U I veku, za vreme rimskih osvajanja, naselje je pretvoreno u vojni šanac
sa utvrđenjima i imalo je značajnu ulogu u odbrani provincije Panonije. 896. godine Mađari su na
ovim prostorima osnovali svoju državu, ali većinu stanovništva ipak čine Sloveni. 1417. godine Apatin se
spominje kao posed despota Stefana Lazarevića.
1690. godine ovde se naseljava deo izbeglica koji su došli sa patrijarhom Arsenijem III Čarnojevićem.
Veoma važnu ulogu 
u razvoju grada odigrao je period vladavine Habzburške monarhije, prvenstveno Marije Terezije. Već 1748.
mesto naseljavaju nemački kolonisti, a Srbi su odavde prisilno raseljeni, prvenstveno u Stapar. Apatin je postao glavna baza nemačke
ekspanzije u Vojvodini što je, naravno, doprinelo i njegovom ubrzanom razvoju. Nedaleko od pristaništa podignuta je crkva, izgrađen
je gradski trg, otvaraju se škole, zanatske radionice, i podižu stambene zgrade. 1756. godine u Apatinu je otvorena pivara, a 1764. godine
mesto je dobilo najveću tekstilnu radionicu u Bačkoj. 1760. Apatin je proglašen gradom i postao je trgovački centar. Krajem XVIII veka,
grad je pogodila strašna poplava koja je razorila polovinu naselja. Nakon nje, grad se rekonstruisao i dobio novi izgled koji se manje-više zadržao
do danas. 1920. godine osnovano je brodogradilište, koje je u novije vreme modernizovano
i jedino na celom toku Dunava opremljeno specijalnim liftom za brzo izvlačenje brodova na dok. Za
vreme Drugog svetskog rata, grad je bio pod mađarskom upravom, a partizanske jedinice su ga oslobodile
24. oktobra 1944. godine. U novembru 1945. godine, u Apatin su stigle prve boračke porodice iz Like i
etnički sastav grada je promenjen. Do 1953. godine ukupno je naseljeno 1061 porodica sa 6258 članova.
Banja
Na četiri kilometra od grada, na obodu istoimene Park šume, nalazi se banja "Junaković" koja nudi rehabilitacione zdravstvene usluge, organizovanje seminara i simpozijuma, organizovani oporavak radnika i penzionera i smeštaj lovaca. Sadrži kompleks spoljnih bazena, terene za malo fudbal, rukomet i tenis, atletsku stazu, teretanu, zatvoreni terapijski bazen i dve saune. Njene vode potiču sa 700m dubine i dostžu temperaturu od 50 stepeni Celzijusove skale. Osnovana je 1929. godine.
Kultura
Opštinski Kulturni Centar je ustanova kulture koja se bavi organizacijom kulturno-umetničkih programa na nivou opštine i realizuje programe iz umetničkih disciplina: likovne umetnosti, filma, teotra, književnosti i muzike. U njegovom sastavu je Galerija Meander, bioskop, knjižara, amaterski dramski studio, kreativna radionica i Dom kulture. Centar organizuje smotre amaterskog stvaralaštva i druge prigodne kulturno umetnicke programe. Pored Apatina, filmske projekcije kao i drugi programi se odvijaju i u Sonti i Pigrevici. Za početak rada se uzima godine završetka izgradnje Doma kulture (1949-1952). Galerija Meander počela je sa radom 1961. godine najpre kao Mala galerija Kulturno propagandnog centra, a 1972. godine identično sa promenom naslova ustanove postaje Galerija Kulturnog centra da bi do 1987. godine promenila naslov pod kojim radi do danas. Meander-om se definiše posebnost programske delatnosti, potom geografsko odredište Apatina, koji se nalazi na jednom od najvećih Dunavskih meandera i blizu polovine plovnog toka, potom to je u istoriji umetnosti poznat ornamentalni motiv koji potiče još iz antičke umetnosti i na kraju odredište posebne programske aktivnosti u prezentaciji savremene vizuelne umetnosti sa mnoštvom različitih stilova i ličnih poetika, pojava i problema, disciplinarnih i interdisciplinarnih događaja, pravaca i činjenica. U galeriji se dogodilo blizu 1000 izložbi od kojih je značajan broj onih koje su bile perjanica avangardnih pokreta u našoj savremenoj umetnosti. Od 1994. organizuje Simpozijum skulpture Meander iz čije produkcije broji preko 100 skulptura galerijskog formata i isto toliko skulptura postavljenih u urbanom ambijentu grada čineci tako najznačajniju zbirku skulptura u plain air-u u regiji i koja je brend grada.
Religijski objekti
Pravoslavni hram Sabor svetih apostola nalazi se uz gradsko šetalište na samoj obali Dunava. Gradnja hrama započeta je 1998. godine. Ovaj velelepni pravoslavni hram izgrađen je u duhu stare srpske tradicije i čuvenog srpsko-vizantijskog stila. Hram je izgrađen od apatinske silikatne opeke i oslikan prelepim freskama majstora fresko-slikarstva.
Katolička crkva Uznesenje Marijino nalazi se u glavnoj uluci Apatina. Izgradnja crkve započeta je 1798. godine. Ovaj objekat je tipičan primer "podunavskog baroka". Njen lep barokni enterijer i čuvena Crna Bogorodica (kip crne Bogorodice sa crnim Bogomladencem u njenom naručju), svakako su vrlo atraktivni svedoci nemačke kolonizacije iz polovine XVIII veka.
Katolička crkva Srce Isusovo je podignuta u periodu od 1931. do 1933. godine. Ovaj sakralni objekt izgrađen je u psudoromantičkom stilu i predstacljao je najveću katoličku crkvu izgrađenu na području Bačke, između dva Svetska rata. Planovi za nju urađeni su od strane bečkog arhitekte Bruna Buhvizera. Crkva predstavlja trobrodni objekat sa dva tornja visine 38m, koji se uzdižu iz njenog počelja, a završavaju se krovovima piramidalne forme.
Glavni ulaz je naglašen romaničkim, steoenasto profiliranim portalom, iznad kojeg se nalazi rozeta, i timpanom.
Jevrejska sinagoga je sagrađena u neorenesansnom stilu 1885. godine. Osobenost sinagoge je polihromni mural na tavanici, po sadržaju netipičan za judaizam i ispisan hebrejskim pismom obrnutog redosleda te se tekst može čitati jedino preko ogledala.
Linkovi
Pripremila: Sadžakov Smiljana, IV-1, Preradovič Dajana, IV-5,
