Čarde u Gornjem Podunavlju
Dunav je najznačajnija i druga najveća reka Evrope, koja teče kroz više zemalja
nego bilo koja reka u svetu - Nemačka, Austrija, Slovačka, Mađarska, Hrvatska, Srbija, Rumunija, Bugarska, Ukrajina i Moldavija.
Na svom putu od Švarcvalda u Nemačkoj do ušća u Crno More u Rumuniji i Ukrajini, Dunav protiče kroz ili pored deset obalskih država,
što ga čini najznačajnijom međunarodnom rekom na svetu. Svojim tokom dužine 2850 km, reka Dunav zauzima 33. mesto u svetu i drugo u
Evropi. Izvor Dunava je na jugoistočnim padinama Švarcvalda. Najvažnije pritoke Dunava su Drava, Sava i Drina na zapadu, Morava na
jugu, Tisa, Tamiš, Moriš i Timok na severu i istoku, gde su bile najznačajnije linije komunikacije. Krajolik i priroda duž toka Dunava
u Srbiji varira od nizije do brdovitih predela i divljih kanjona, stvarajući najveličanstvenije prizore. Šume, livade i rečna obala
Dunava su staništa mnogih retkih biljnih i životinjskih vrsta. Priroda i ekosistemi područja Dunava omogućavaju dragocene prednosti
zaštite i očuvanja prirode, kao i razmenu roba i usluga. Kroz Srbiju, u svom najlepšem delu toka u Đerdapskoj Klisuri, poznatoj i kao
Gvozdena Kapija, Dunav predstavlja riznicu tragova prošlih milenijuma i vekova u kulturno-arhitektonskom, kao i u smislu očuvanog
biodiverziteta. Dunav je mesto gde su nastajale i opstajale gotovo sve ovdašnje praistorijske civilizacije, koje su ostavile brojna
svedočanstva o jednoj od najblistavijih kultura evropske praistorije koja je dominirala srednjom i jugoistočnom Evropom: Donja
Branjevina, Vinča, Starčevo, Lepenski Vir...
O Čardama
Šta je čarda?
Čarda je reč potekla još iz persijskog jezika koja označava nastrešnicu na četiri stuba. Nalazile su se još od srednjeg veka na našim prostorima uz puteve ili reke. Kasnije su počele da se grade kod skela koje su prevozile ljude i stoku na drugu stranu reke. One su predstavljale mesto za odmor i okrepljene putnika, sklonište od sunca i kiše. Iako su izgubile nekadašnji značaj zbog brzine putovanja ostale su atraktivne na Dunavu. Reč "čarda" se danas koristi samo u mađarskom, srpskom i hrvatskom jeziku.
Kako izgledaju čarde?
Čarde su riblji restorani poznati po svojim ribljim specijalitetima.
One su uvek bile oaze mira, zelenila, svežine, dobre hrane, razbibrige i dobrog provoda.
Svakodnevo ih posećuju muzičari, prvobitno su to bili gajdaši, ali su oni zamenjeni vojvođanskim tamburašima.
Čarde su drugi dom ribolovcima, pa je samim tim enterijer čardi prepun rečnih detalja. Tradicionalne
čarde zadržale su svoj izgled od pre stotinjak godina. Ulaskom u takve objekte mi se distanciramo od svakodnevne
brzine i uzivamo u razgovoru sa prirodom. Čarde su pravo mesto za ljubitelje ribljeg paprikaša, riblje čorbe
i sveže pečene rečne ribe.
Riblji paprikaš je poseban specijalitet po kojem je prepoznatljivo Gornje Podunavlje. Reč je o posebno skuvanoj ribljoj čorbi koja se poslužuje sa testom. Gotovo svim turistima se svidja ovo jelo i rado postaju redovni gosti pored domaćih, vojvođana, pa time i njegov recept počinje da se nalazi na jelovnicima veoma ekskluzivnih restorana u svetu.
Čarde Gornjeg Podunavlja:
- Čarda Pikec
- Čarda Tri magarca
- Čarda kod carine
- Čarda Zlatna kruna
- Velika čarda
- Harčaš čarda
- Čarda kod Srećka
- Čarda štuka
- Čarda Vagoni
- Restoran Šaran
Pripremili: Veljko Šelver IV-2, Jelena Kovačević, IV-3, mart 2017.
