Položaj Hidrografija	Stanovništvo Priroda Istorija Stari zanati	Privreda

Kanal Dunav-Tisa-Dunav

Kanal Dunav-Tisa-Dunav predstavlja sistem kanala između reka Dunava i Tise. Prostire se na teritoriji Vojvodine, u Bačkoj i Banatu. Ukupna dužina kanala iznosi 929 km. Ovaj sistem kanala se koristi za navodnjavanje, protiv poplava, kao plovni put, za turizam, lov i ribolov. U mreži kanala postoje 24 kapije, 16 predvodnica, 5 sigurnosnih kapija, 6 pumpi i 180 mostova. Kanal je plovan u dužini od 664 km. U sistemu se nalazi 14 luka. Kanali su pravljeni još za vreme Austro-Ugarske. Jedna od najznačajnih građevina na kanalu je brana kod Novog Bečeja na Tisi, koja reguliše vodostaj i navodnjava oko 300.000 ha zemljišta u glavnom kanalu u Banatu. Kanal DTD je u stvari složeni sistem kanala koji se sastoji iz većeg broja pojedinačnih kanala. Gradnja je počela u 18. veku i trajala u delovima sve do 1977. godine kada je sistem zaokružen u jedinstvenu celinu. Kraj izgradnje je označio završetak gradnje brane na Tisi kod Novog Bečeja. Prvi prokopan kanal je bio Sivac – Vrbas građen od 1785 do 1787. godine. Kasnije se mreža kanala povećavala. Osnovna namena kanala je melioracija, odnosno odvodnjavanje i isušivanje zemljišta. Zbog toga su kanali od suštinskog značaja za Bačku i Banat. Tek početkom isušivanja do tada močvarnog zemljišta Banat i Bačka su postali pogodni za život i počelo je naseljavanje ovih područja. Naseljenost sada najplodnije južne Bačke je početkom 17. veka bila samo 2 – 3 stanovnika po kvadratnom kilometru.

Ribolov na kanalu DTD

Uz Dunav, kanal DTD je najvažnija ribolovna voda u severozapadnom delu Bačke, a deo od kupusinačke brane do mosta na putu Apatin – Sombor je jedan od najposećenijih, zahvaljujući tome što je veoma pristupačan, pa se na njemu može pecati i zimi. Kanal DTD bi mogao biti najbolji teren za lov šarana, samo ga treba sačuvati od zagađivača i ribokradica. Kanal Dunav-Tisa-Dunav nastaje kod Bezdana gde je i prva dobra lokacija za ribolov, kod same brane. Daljim tokom se kanal pruža prema Bačkom Monoštoru, pa uz atare somborskog prigradskog naselja Bukovac do prigrevačke tromeđe. Kanal DTD je u okolini opštine Sombor bogat svim ribljim vrstama. Lovi se: kapitalni šaran (Cyprinus carpio), amur (Ctenopharyngodon), som (Silurus glanis), štuka (Esox lucius), smuđ (Stizostedion lucioperca), bucov (Chalcalburnus chalcoides), babuška…

Turizam

Jedno od mesta pogodnih za turizam je prevodnica u Bezdanu koja kanal povezuje sa Dunavom, ali taj deo sistema nije u funkciji od 1995. godine. Nizvodno je Kopački rit u Hrvatskoj, uzvodno je mađarski Gement i ideja je da se povežu ova tri mesta u jedinstveni evropski rezervat prirode. Druga prevodnica je u Malom Staparu, izgrađena 1802. godine, jedina koja je i danas u funkciji. Na početku Malog bačkog kanala Mali Stapar - Kosančić, može se videti spomenik boginji Panoniji, postavljen 1875. godine, kada je završeno kopanje tog kanala. Nažalost, neko je boginji otkinuo glavu i kako se priča, bacio u kanal a uništeni su i uklesani natpisi na ploči ovog vrednog istorijskog spomenika. Jedna od prevodnica je u Bečeju, gde se kanal DTD spaja sa Tisom. Smatra se da je projektovana u Ajfelovom birou, završena 1886. godine, a od 1975. je van upotrebe i zaštićena je kao spomenik kulture.

Plovnost

Danas Kanalom ne mogu da plove lađe koje nose više od 1.500 tona i čiji je gaz dublji od 2,1 metar. Kompleks od dvanaest kanala hidro sistema Dunav - Tisa – Dunav dugačak je 690 kilometara, a od toga 600 kilometara trebalo da bude plovno. Prema prvobitnom projektu predviđena je mogućnost da se kanalom godišnje preveze sedam miliona tona robe, ali taj cilj nikada nije dostignut. Izgradnja Kanala DTD bila je najveća investicija u Evropi tog vremena, a ceo projekat je obećavao velike mogućnosti za razvoj privrede i poljoprivrede. Odmah po završetku izgradnje, 1979. godine, prevezeno je 4,2 miliona tona robe i to je bio najveći protok robe u istoriji kanala. Najmanje je prevezeno 1993. godine – 450.000 tona, dok su 2006. godine brodovi plovili sa teretom od samo 835.000 tona. Nekada su se kanalom prevozili poljoprivredni proizvodi, drvo i drugi građevinski materijal, ali su ekspanzijom drumskog saobraćaja kamioni preuzeli veće do prevoza. Sada se prevozi samo deo građevinskog materijala, poljoprivredni proizvodi se skoro uopšte ne prevoze, tako da je iskorišćen mali deo potencijala Kanala.

Izvori

Pripremila: Nataša Bogdanović (IV-4)

Valid XHTML 1.0 Strict! | O nama | Site map | Kontakt | © 2008 - 2015 prof. Duško Obradović sa učenicima Gimn. "Veljko Petrović" Sombor | CSS-Cvele |